Franchising , hizmet, sağlık, gıda, gayrimenkul ve spor gibi bir çok sektörde kaynakları kitlelere verimli bir şekilde sağlayabilen güçlü bir iş modelidir. Ama daha da fazlasını yapabilir mi? Hayırsever bir topluluk, franchise modelinin, gelişmekte olan dünyadaki insanlara aşı, sağlık, temiz pişirme yakıtı, yiyecek ve diğer temel gereksinimleri getirmek için kullanılıp kullanılamayacağını düşünüyorlar. Sosyal franchising veya mikro franchising olarak bilinen fikir dikkat çekmeye başlıyor. Birkaç yıl süren deneylerden sonra, yardım topluluğu yaklaşımını geliştiriyor ve sivil toplum kuruluşlarının (STK’lar) dünyanın en fakir bölgelerine yardım etmesi için sosyal franchise’ı büyük bir plan yapmaya hazır.
Model ticari franchising’e benzer, ancak sonuçta hedef, saf kâr değildir. Bir çok sosyal franchise kendini sürdürmeyi amaçlasa da. Aksine, bu kuruluşlar başarıyı, besledikleri, aşıladıkları veya başka şekilde hizmet ettikleri kişi sayısı ve işlerle verilen franchise sayısı ile ölçer. Biz de bu örneği sizinle paylaşmak istedik.
Genelde, bir STK veya yardım kuruluşunun (çoğu bağımsız sosyal franchise olmasına rağmen) sıklıkla sponsorluk ettiği veya tükettiği bir sosyal franchise, kapıdan veya evlerinden ürün veya hizmet satan yerel girişimciler ağı oluşturur. Örneğin, 2008 yılında Hindistan’da başlatılan kar amacı gütmeyen bir Dünya Sağlık Ortakları, sağlık hizmetlerine sınırlı erişimi olan uzak kırsal köylerdeki insanları işe almaktadır. Cep telefonları ve taşınabilir bilgisayarlar aracılığıyla, bu temsilciler komşularını tele tıp seansı için daha büyük bir şehirdeki doktora bağlanırlar.
Diğer franchise’lar internet bağlantısı veya cep telefonu kullanımı, süt ürünleri, aile planlaması malzemeleri ve hatta arıcılık malzemeleri sunmaktadır. Çoğu sosyal franchise faaliyette kalmak için hayırsever bağışlara veya hibelere dayanıyor, ancak işletmeler daha karmaşık hale geldikçe, çoğu sosyal franchising kendi kendine sürdürülebilir seviyelere ulaşmayı umuyor.
Giyim şirketi Travel Smith’in kurucusu ve birkaç uluslararası konfeksiyon markasının etrafında dönmeye yardım eden bir girişimci olan Chuck Slaughter, 2007 yılında sosyal hizmetine hayat veren ürünleri pazarın gücünü kullanarak sağladığı yaşam malları olan Living Goods’ta başlattı. “Avon kadın” modelini kullanarak, franchise ekibi, temel ilaçlar, sağlıklı gıdalar, yüksek verimli sobalar, güneş ışıkları ve diğer sağlık ve güvenlik ürünleri satan Uganda ve Kenya’daki köylerde kapıdan kapıya giriyor.
Living Goods , yüzde 15 ila 25 oranında satış marjı kazanan acentelerine işletme sermayesi kredisi sağlıyor. Şirketin amacı, acentelerinin geçim kaynaklarını iyileştirmenin yanı sıra, çocuklarda ölümcül hastalıkları tedavi etmek bunun yanı sıra müşterilerinin sağlığını ve gelirini de arttırmaktır. Yerel yerinde bilgi birikimi ve karlarını arttırma isteği sayesinde, Yaşam Malları temsilcileri genellikle yardım kuruluşları tarafından geçen alanlara girer.
Canlı Ürünler henüz kendi kendine yetmiyor, ancak Slaughter, franchise’ın bu hedefe doğru gittiğini söylüyor. Bunların çoğu, şirket tarafından tasarlanan ve marjları azaltan özel etiketli ürünlerin tanıtımından gelecek. Living Goods, satıcıların ürünleri doğrudan bireysel köylülere pazarlamasına yardımcı olacak pazar verilerini toplamak için cep telefonları ve akıllı telefon uygulamaları kullanarak da teknolojiden yararlanmasını sağlıyor.
“Yedi yıldır bunu yapıyorum ve kar amacı gütmeyen bir kurum olarak yapılandırıldık” diyor Slaughter, “fakat ne kadar uzun süre katılırsam, sıradan franchising ile ne yaptığımız arasındaki farklar o kadar az.” Diyebilirim şeklinde ifade ediyor.
Daha parlak bir gelecek: Vision Spring, Hindistan’daki kadınlar için bir vizyon taramasına ev sahipliği yapıyor.
20’den fazla ülkedeki insanlara gözlük satan Vision Spring 2002’de kurulduğunda Living Living’e çok benzeyen bir model takip etti. Ancak gözlük satmak sadece satış temsillerini destekleyecek kadar karlı değildi, bu yüzden şirket çalışma şeklini değiştirdi: Şimdi 15.000 “Vizyon” girişimcisinin çoğunluğu, diğer kuruluşlarla müttefik sağlayan sağlık çalışanlarıdır. Vision Spring onlara okuma gözlüklerinin nasıl kullanılacağını öğretir, böylece gözlük satmak ekstra bir gelir kaynağı haline gelebilir. Gözlüklere ihtiyaç duyan 703 milyon insan için ,gelişmekte olan dünyanın büyük çoğunluğu bir çift basit okuma özelliği yaşam kalitesini yükseltebilir
Ancak Vision Spring’in Hindistan ve El Salvador’da başarı görmüş ikinci bir modeli var. Girişimciler sadece okuma gözlükleri satmak yerine, daha büyük bir kasabada bir optik mağazayla ilişkilendirilirler. Topluluklara seyahat ediyorlar, gözlük ve göz damlası satıyorlar ve yaygın göz problemlerini tedavi ediyorlar ancak daha karmaşık vakaları optik depoya yönlendirebiliyorlar. Vision Spring’in kurucusu ve eş başkanı Jordan Kassalow, “Buna merkez ve konu stratejisi ” olarak adlandırıyor.
Ancak kar amacı gütmeyen dünyadaki milyonlarca insana yardım eden yıllardan sonra Kassalow, Vision Spring’in vizyon bakımına ihtiyaç duyan milyonlarca kişiye ulaşabilmek için uygun bir işletme olması gerektiğine inanıyor.
Kassalow ve ekibi iş yapma biçimini geliştirdikçe, sürdürülebilirliğe yaklaşıyorlar. Bu yıl El Salvador’da bile kırılacaklarını tahmin ediyorlar. Hindistan’da, maliyetlerinin yüzde 80’ini karşılayacaklar. Ancak Kassalow’un işinin kendi kendine devam etmesini istemesinin asıl nedeni, çokuluslu şirketlere dünyadaki fakirleri bulmanın ve satmanın yollarını ve bu çabanın hem hayırsever hem de karlı olabileceğini göstermek.
Kassalow, “Bu 8 milyar dolar veya 10 milyar dolarlık şirketlerle karşılaştırıldığında çok küçüğüz. Gözlüğe ihtiyaç duyan 700 milyon insanın sadece yarım milyonuna yardım edersek, çılgınca başarılı olacağız” diyor. “Ancak şirketlerden biri başarımızı görürse, 100 milyon kişiye kolayca yardım edebileceklerini ” ifade ediyor.
Aslında, bu yıl Uluslarası Franchise Birliği Sosyal Sektör Franchising Görev Gücü sonuçlarını açıklayacaktır. Bir franchise Danışmanı Michael Seid, kâr amaçlı franchise topluluğunun sosyal girişimcilere yardımcı olabileceği çok amaçlı bir yol olduğuna inanıyor.
“Health Store Vakfı yönetim kurulu başkanı Scott Hillstrom, on yıl önce IFA kongresinde “Sosyal franchising ile ilgilenmedim. Sonrasında onunla beş saat konuştuktan sonra Kenya’ya gitmeyi kabul ettim. Bana“ İşinle hiç bir hayat kurtardın mı? ”Diye sordu. Ve bunu hiç yapmadım, Franchising daha önce hiç görmemiş popülasyonlar’a sürdürülebilir ve tutarlı bir şekilde kaliteli ürün ve hizmetler sağlama yeteneğini getiriyor.
Uluslarası Franchise Birliği görev gücü, franchising yapan liderlerin sosyal kurumlara tavsiyelerde bulunmalarını sağlayacak bir mentorluk programı olduğunu savunuyor. Ayrıca, STK’lara franchise’ın nasıl verimli bir şekilde çalıştırılacağına dair örnek işlem kılavuzlarını gösteriyorlar.
Ancak, sosyal franchising, yeni bir piyasa odaklı yoksulluk odaklı çözümler dünyasında, mikro kredi, sosyal risk sermayesi ve hibeler gibi daha geleneksel araçlar içeren bir stratejidir. Sosyal girişimcinin önderlik ettiği organizasyonları destekleyen Skoll Vakfı, Dünya Sağlık Ortaklarının etkisinden çok etkilendi ve kar amacı gütmeyen kuruluşların mikro alanlara ayırma modelini kırsal alanlara enerji sağlamak için kullanmaya yatırım yaptı.
Mikro franching veya sosyal girişimcilik olarak adlandırılan bu proje, peşinizdeki etkisine bağlı olarak uygun olabilecek veya olmayabilecek bir araçtır. Genel bir eko sisteme uyar. Ama heyecan verici olduğunu söyleyebiliriz. Sadece size insanlardaki girişimci hırsları serbest bıraktığınızda, üzerinde durulacak her türlü fırsatın olduğunu gösteriyor gibi duruyor. Sizce de öyle değil mi ?